91
محل تبلیغ شما
محل تبلیغ شما

تازه های بیماری ها و راه درمان

برو بریم »
جدیدترین هزینه ارتودنسی دندان در تهران سال 1402

جدیدترین هزینه ارتودنسی دندان در تهران سال 1402

مقدمههزینه ارتودنسی دندان بر اساس فاکتورهای متفاوت، می تواند فرق کند. فراموش نکنید وقتی بیماری قصد انجام ارتودنسی را دارد، بر اساس میزان حرکات دندانی ...

CT angiography سی تی آنژیوگرافی

» تشخیص پزشک یا میل بیمار «

◀ سی تی آنژیوگرافی کم عارضه تر است یا آنژیو گرافی عروق کرونری؟ اصلا کاربرد هر یک از این دو روش تشخیصی چیست و چه موقع یکی از آنها بر دیگری برتری دارد؟

آیا می توان انتخاب این روش ها را برعهده بیمار گذاشت و براساس میل و سلیقه بیمار از یکی از این دو استفاده کرد؟ اصلا حد و مرزهای استفاده از این دو روش کجاست؟

شاید برای پاسخ به این پرسش ها در ابتدا باید تعریف روشنی از این روش ها داشته باشیم و با محدودیت ها و کارکردهای سی تی آنژیو گرافی و آنژیو گرافی عروق کرونری آشنا شویم.

⬛⬛⬛ چرا آنژیو لازم است؟

شکی نیست که یکی از وظایف پزشکان این است که همواره از کم خطرترین و کم عارضه ترین راه ها به دنبال تشخیص بیماری و درمان آن باشند.

برای تشخیص بیماری عروق کرونری نیز به دلیل پیچیدگی و شکل عروق و تقسیم بندی شاخه اصلی و فرعی عروق کرونر باید جایگاه دقیق تنگی های عروق (اعم از اینکه تنگی در امتداد رگ یا انتهای شاخه قرار دارد) و درصد تنگی مشخص شود و هر اقدام درمانی اعم از دارودرمانی یا تعبیه فنر داخل قلب (استنس) یا ارجاع بیمار برای جراحی قلب باز (بای پس) بسیار وابسته به تعیین دقیق آناتومی عروق کرونری است که برای این منظور از دو روش آنژیو گرافی عروق کرونری و سی تی آنژیوگرافی استفاده می شود.

سی تی آنژیو گرافی و آنژیو گرافی عروق کرونری هر کدام روش های تشخیصی متفاوتی هستند.

سی تی آنژیوگرافی CT angiography

⚫ سی تی آنژیو گرافی: در این روش ماده حاجب از طریق ورید بیمار وارد جریان خون شده و دستگاه می تواند به وسیله یک نرم افزار رایانه ای، تصاویر سه بعدی دیجیتال را از عروق کرونری ثبت کند.

⚫ آنژیو گرافی: در این روش ماده حاجب به مسیر شریانی دست ها یا پاها تزریق می شود و تصاویر عروق به صورت فیلمبرداری دیجیتال و از زوایای مختلف به دست می‌آید.

coronary angiography

⬛⬛⬛ محاسن و معایب

اگرچه آنژیو گرافی عروق کرونری نسبت به سی تی آنژیوگرافی روش تهاجمی تری است اما این تصور که در آنژیوگرافی عروق کرونری، گوشت و پوست بیمار به شدت شکافته می شود و فرد خون زیادی را از دست می دهد هم بسیار اغراق آمیز و غیرواقعی است .

چراکه وسایل مورد استفاده در این روش بسیار ظریف بوده و قطرهایشان میلی متر و دهم میلی متر است که همین امر باعث کاهش بسیار زیاد عوارض می شود.

با این حال واقعیت این است که سی تی آنژیوگرافی بسیار ارزان تر است و تقریبا می توان گفت هزینه آن نصف آنژیوگرافی عروق کرونری است. از سوی دیگر این روش تشخیصی عوارض کمتری داشته و در مدت کوتاه تری انجام می شود.

در آنژیو گرافی عروق کرونری احتمال بروز عوارض کلیوی و سایر ارگان ها اگرچه بسیاربسیار کم است اما نسبت به سی تی آنژیوگرافی بیشتر است. همچنین بعد از آنژیو گرافی بیمار یک روز بستری می شود اما در سی تی آنژیوگرافی نیاز به بستری وجود ندارد.

حال این پرسش مطرح می شود که با وجود همه محاسن سی تی آنژیوگرافی چرا در برخی موارد متخصصان قلب و عروق به جای سی تی آنژیوگرافی از روش آنژیوگرافی عروق کرونری برای تشخیص بیماری عروق کرونری استفاده می کنند و چه سودی در آنژیوگرافی عروق کرونری است که گاه آن را نسبت به سی تی آنژیوگرافی ارجح می دانند؟

در پاسخ به این پرسش باید گفت شک بالینی دلیل انتخاب بین این دو روش است.

⬛⬛⬛ شک بالینی چیست؟

در بیماری عروق قلبی براساس شرح حالی که بیمار می دهد و البته سن، جنس، وضعیت درد قلبی و وجود فاکتورهای خطر میزان شک بالینی پزشک به بیماری عروق کرونری مشخص می شود.

ابتلای بیمار به دیابت، فشارخون، چربی خون بالا و سابقه فامیلی از جمله ریسک فاکتورهای موثر در میزان شک بالینی پزشک محسوب می شوند و شدت و کیفیت درد، تشدید درد بیمار با ورزش و پاسخ بدن بیمار به قرص های زیرزبانی نیتروگلیسیرین نیز تعیین کننده وضعیت درد قلبی هستند.

پزشک بعد از شنیدن شرح حال بیمار و معاینه و مشاهده نوار قلب و انطباق وضعیت بیمار با جداول از پیش تعیین شده علمی در این خصوص، می تواند درصد شک بالینی فرد به بیماری عروق کرونری را به طور ضمنی مشخص کند؛

به طور مثال خانم ۲۰ ساله ای که با درد مشکوک قفسه سینه مراجعه می کند و هیچ کدام از ریسک فاکتورهای بالا را هم ندارد، شک بالینی ابتلای وی به بیماری عروق کرونری کمتر از ۱۰ درصد تخمین زده می شود اما برعکس مرد ۷۰ ساله ای که سابقه سال ها مصرف سیگار و ابتلا به بیماری فشارخون را دارد، شک بالینی بیش از ۷۰ درصد برای او تخمین زده خواهد شد.

⬛⬛⬛ انتخاب روش تشخیصی براساس شک بالینی

در مواردی که شک بالینی ابتلا به بیماری عروق کرونری، کمتر از ۳۰ درصد باشد پزشک اغلب روش تشخیصی ساده تر و کم تهاجم تری مانند تست ورزش و اسکن هسته ای را انتخاب می کند چراکه در این موارد هدف پزشک بیشتر تشخیص اولیه این است که آیا فرد به بیماری قلبی مبتلا هست یا خیر؟

اما در مواردی که شک بالینی حدود ۵۰ درصد است و به عبارت دیگر در محدوده بینابین قرار دارد، منطقی ترین روش استفاده از سی تی آنژیوگرافی است.

در صورتی که شک بالینی بیماری عروق کرونری بیشتر از ۷۰ درصد باشد، آنژیوگرافی انتخاب مناسب تری خواهد بود چراکه احتمال ابتلای این فرد به بیماری قلبی بسیار بالاست؛ بنابراین استفاده از روش هایی مانند تست ورزش تنها وقت و هزینه بیمار را تلف خواهدکرد و به احتمال زیاد نتیجه این تست ها حکایت از وجود بیماری قلبی خواهد داشت و بعد از این تایید نیاز به آنژیوگرافی خواهد بود.

از سوی دیگر گاهی تست ورزش و اسکن هسته ای ممکن است نتیجه منفی کاذبی در مورد این بیماران به پزشک ارائه دهد.

Volume_rendered

⬛⬛⬛ وقتی سی تی آنژیوگرافی از آنژیوگرافی عقب می ماند

بر کسی پوشیده نیست که دقت سی تی آنژیوگرافی به پیشرفته بودن دستگاه وابسته است. عروق کرونری در هر تپش قلب، دچار انقباض و انبساط می شوند و مدام در حرکت هستند؛ بنابراین دستگاه سی تی آنژیوگرافی باید بسیار دقیق و حساس باشد تا بتواند حرکات ریتمیک قلب را به درستی باز تولید کند و تصاویر سه بعدی عروق قلبی که فقط حدد ۲ تا ۳ میلی متر قطر دارند، مخدوش نشوند.

اگرچه در گذشته دستگاه های سی تی آنژیوگرافی در این زمینه مناسب نبودند اما خوشبختانه در نسل های جدید این دستگاه ها تا حدودی این مشکل رفع شده است.

سی تی آنژیو گرافی در واقع نوعی سی تی اسکن است با این تفاوت که در سایر سی تی اسکن ها فرد باید بی حرکت بایستد یا بخوابد تا دستگاه تصویر محل مورد نظر را اسکن کند اما دستگاه سی تی آنژیوگرافی قادر است از رگ در حال حرکت تصویر کامپیوتری ثبت کند؛ تصویری مجازی که به دلیل حرکت ماهیچه ها و در نتیجه عروق قلب(تپش قلب) به ناچار خیلی دقیق نخواهد بود.

اما آنژیوگرافی عروق کرونری به مراتب دقیق تر از دستگاه های سی تی آنژیوگرافی عمل می کند. در آنژیو گرافی عروق کرونری ماده حاجب به رگ تزریق شده و از رگ فیلمبرداری می شود؛ به همین دلیل تکان های رگ مانعی برای ثبت دقیق تصاویر نخواهند بود.

اگرچه در تشخیص اولیه بیماری عروق کرونری میزان دقت سی تی آنژیو گرافی و آنژیوگرافی عروق کرونری تقریبا به یک میزان قابل قبول است اما زمانی که نیاز به تشخیص دقیق محل تنگی عروق، طول تنگی و درصد آسیب عروق باشد، سی تی آنژیوگرافی هرگز دقت آنژیوگرافی عروق کرونری را ندارد و دقت این دو با هم قابل مقایسه نیست و فقط آنژیو گرافی عروق کرونری قادر به تشخیص این نکات ظریف است.

بنابراین در مواردی که شک بالینی ابتلا به بیماری عروق کرونری در فردی بیش از ۷۰ درصد است برای جلوگیری از اتلاف وقت و هزینه، بهتر است از همان ابتدا از روش تشخیصی آنژیوگرافی برای مشاهده جزییات آسیب عروقی استفاده شود.

در این موارد در صورتی که برای بیمار از سی تی آنژیوگرافی استفاده شود و سی تی آنژیوگرافی تنگی رگ بیمار را نشان دهد، نمی توان با تکیه بر این اطلاعات بیمار را برای جراحی ارجاع داد و باید بار دیگر آنژیوگرافی انجام شود تا جزییات گرفتگی رگ مشخص شده و سپس بیمار برای جراحی ارجاع داده شود.

به همین دلیل بهتر است در مواردی که شک بالینی بیش از ۷۰ درصد است از همان ابتدا از آنژیوگرافی عروق کرونری استفاده شود. در این موارد در صورت مشاهده تنگی در حین آنژیوگرافی عروق کرونری می توان آنژیوپلاس را هم که یک روش درمانی است، برای بیمار انجام داد.

⬛⬛⬛ موارد ممنوعه سی تی آنژیو گرافی عروق کرونری

سی تی آنژیو گرافی عروق کرونری با همه معایب و محاسنش، نباید برای برخی از بیمار ها مورد استفاده قرار بگیرد. انجام سی تی آنژیو گرافی برای افرادی که دچار سکته قلبی شده اند یا در معرض سکته قلبی هستند، بسیار مخاطره آمیز بوده و می تواند باعث اتلاف وقت برای درمان و نجات جان بیمار شود. برای تشخیص جزییات گرفتگی عروق این افراد باید در اسرع وقت از روش آنژیو گرافی عروق کرونری استفاده کرد.

دانشنامه پزشکی -  دکتر شاهرخ تقوی

 

منبع : medplus.ir
مطالب مرتبط :

دیدگاه‌ها بسته شده‌اند.