87

افسردگی

هریک ازما دوستان، آشنایان و وابستگان عزیزی داریم که ممکن است ازافسردگی رنج ببرد. هرکس بنوعی تلاش می کند تا از افسردگی رهایی یابد. بعضی ازاین تلاشها به تجربیات شخصی افراد متکی است ولی عمدتاً به راه حل هایی که در جامعه مرسوم شده و ریشه در سنتهای اجتماعی دارد پناه می برند.

تلا ش در جهت رفع افسردگی،خود یکی از راههای اساسی درمان و پیشگیری از شدت بیماری و عوارض آن است.

برای افسرده نبودن کافی نیست که مشکلی نداشته باشیم بلکه باید شوروشوقی درسر باشد؛ باید دلیلی برای زندگی داشت.باید عشق ورزید تا افسرده نبود، پاد زهرافسردگی این نیست که خیالی درسرنداشته باشیم بلکه آن است که موضوعی سالم و مناسب برای دوست داشتن و شوری سازنده و مفید در سر داشته باشیم.

ما منکر مشکلات و حوادث غم انگیز نیستیم اما آنچه به حوادث معنای مایوس کننده می دهد بیش از خود حوادث تعبیر و تفسیر ماست. قدرت تعقل و توانایی سازگاری آسان در برابر مشکلات لا یتناهی است. توانایی اندیشه بشر و قدرت چاره جویی او خیلی بیش از آن است که قوی ترین حوادث تلخ هم بتواند او را برای همیشه افسرده نگهدارد. افسرده در زندگی روزمره معمولابه شخصی گفته می شود که غمگین و حالتی ناشاد داردکه در تعریف روانشناسانه شخص افسرده کسی است که غمگین و ناراحت می باشد.افسردگی یکی از شایع ترین بیماریهای نوع بشر است وعلانم مختلفی دارد مانند علایم جسمانی که موجب مراجعه به پزشک می شود. حدود ۶در صد از افراد جامعه مبتلا به افسردگی هستند. احتمال اینکه هر کسی در طول عمر خود به افسردگی دچار شود به طور متوسط ۱۵درصد است که ازاین ۱۵درصد تعداد خانم های افسرده بیشتر از آقایان است.

افسردگی موجب افت عملکرد شغلی،تحصیلی،اجتماعی و خانوادگی می شود.احساس غم و اندوه گذرا به دنبال فقدان عزیزان یا شکست در یک تجربه معمول زندگی که با خود ملامتگری را به همراه ندارد و یا بطور قابل توجه نمی باشد یک اتفاق بسیار معمول روانی است و نام بیماری بر آن اطلاق نمی شود و اگر به خوبی و سازنده با آن برخورد شود می تواند به رشد و تعالی انسان نیز کمک کند.افسردگی اساسی یک اصطلاح تشخیصی است که دلالت بر وجود علایم بارز افسردگی می کند که موجب افت قابل توجه در عملکرد شغلی یا اجتماعی شخص شده است.

علایم افسردگی :

علامت اصلی افسردگی اساسی یک دوره حداقل دو هفته ای است که در طی آن فرد افسرده علاقه و احساس لذت را تقریبآ در همه فعالیت ها از دست می دهد در کودکان و نوجوانان نیز به همین منوال است.فرد افسرده چهار علامت را تجربه می کند که عبارتند از: تغییردر اشتها یا وزن،خواب و فعالیت روانی حرکتی، کاهش انرژی، احساس بی ا رزشی یا گناه، دشواری در اندیشیدن، تمرکز و یا تصمیم گیری با افکار تکرار شونده مرگ یا اندیشه پردازی،طرح و اقدام برای خودکشی. برای به حساب آوردن یک دوره افسردگی اساسی یک علامت باید نسبت به دوره قبل بدتر شده باشد یا یک علامت اخیراً بوجود آمده باشد. علایم برای بیشتر ساعات روز تقریبآ هر روز برای حداقل دو هفته پیوسته ادامه دارد.

 

در بعضی افراد این دوره افسردگی حالت خفیف تری دارد و ممکن است فرد کارکردهای ظاهراً طبیعی داشته باشد اما نیازمند تلاش فزاینده بسیار زیاد است.در بعضی افراد که از احساس بی میلی شکوه می کنند،هیچ گونه احساسی ندارند یا ا حساس مضطرب بودن می کنند وجود یک خلق افسرده را می توان از حالت چهره طرز رفتارشان استنباط کرد.بعضی افراد بر شکایت جسمی به جای گزارش احساس غمگینی تاکید میکنند.

 

بیشتر افراد افزایش تحریک مثل خشم مستمر، تمایل به پاسخ دادن به وقایع به صورت طغیان، خشم یا سرزنش دیگران و یا احساس غلو یافته ناکامی بر سر موضوعات جزیی را گزارش می دهند. در کودکان و نوجوانان با از دست دادن علاقه یا احساس لذت تقریباًهمیشه تا حدی وجود دارد.اعضای خانواده غالباً متوجه کناره گیری اجتماعی و عدم علاقه به فعالیت های لذت بخش قبلی بیمار می شوند ( مثلاً کسی که قبلاً عاشق بازی گلف بود دیگر بازی نمی کند،کودکی که از بازی فوتبال لذت می برد بهانه هایی می آورد که بازی نکند). در بعضی افراد علاقه و یا میل جنسی نسبت به گذشته کاهش قابل توجهی پیدا می کند.

 

اشتها معمولاً کاهش می یابد و بیشتر افراد احساس می کنند برای خوردن باید به خود فشار بیاورند دیگر افراد به ویژه آنهایی که با مراکز سرپایی سروکار دارند ممکن است افزایش اشتها پیدا کرده و غذاهای خاصی را دوست داشته باشند (مثلآ: شیرینی ها یا دیگر کربوهیدراتها ) تغییر اشتها در هر جهت ممکن است کاهش یا افزایش قابل توجه وزن را در پی داشته باشد در کودکان ناتوانی در به دست آوردن وزن موردانتظار ممکن است ذکر شود.

 

افراد نوعاًدچار بیخوابی در اواسط شب هستند (یعنی مشکلاتی در به خواب رفتن نیز وجود دارد که خوابشان به صورت دوره های دراز مدت در شب یا افزایش خواب در روز است) گاهی ا وقات دلیلی که افراد به خاطر آن در صدد درمان برمی آیند خواب آشفته است. تغییرات روانی حرکتی شامل بی قراری (مثلاً ناتوانی در نشستن، قدم زدن،فشار دادن دست یا فشار دادن یا مالش پوست، البسه و دیگر اشیا )یا تاخیر ( مثلاً تفکر و حرکات بدنی کند،افزایش مکثها قبل از جواب دادن) است.بی قراری یا تاخیر روانی – حرکتی باید به حدی برسد که توسط دیگران قابل مشاهده بوده و صرفاً نشان دهنده احساسات ذهنی نباشد.

 

کاهش انرژی، فرسودگی و خستگی مفرط شایع هستند. یک شخص ممکن است خستگی مداوم را بدون کار بدنی گزارش دهد. حتی به نظر می رسد که انجام کوچکترین وظایف نیازمند تلاش اساسی است. میزان کار آمدی در تکالیفی که انجام می شود ممکن است کاهش یابد.مثلاً فردی شکایت می کند که نظافت و لباس پوشیدن در صبح خسته کننده است و دو برابر زمان معمول طول می کشد.

احساس بی ارزش بودن یا گناه همراه با ارزیابی منفی غیر واقعی از ارزش خود یا اشتغال و نشخوار ذهنی همراه با گناه در مورد نقاط ضعف کوچک گذشته ممکن است وجود داشته باشد.

 

چنین افراد اغلب وقایع روزمره رفتاری یا جزیی را به عنوان شاهدی برای نقایص شخصی مورد سوء تعبیر قرار می دهند و یک احساس مسوولیت اغراق آمیز برای وقایع نامساعد دارند. برای مثال یک معامله گر ممکن است دچار اشتغال ذهنی همراه با سرزنش خود به خاطر شکست در فروش شود. حتی وقتی که بازار عموماً راکد است و دیگر معامله گران نیز تقریبآ نتوانسته اند فروشی داشته باشند احساس بی ارزش بودن یا گناه ممکن است تا حدی هذیانی باشد. (مثلآ فردی که اعتقاد دارد شخصاً مسوول فقر دنیا است و خودرا به خاطر بیمار بودن یا شکست در بر آورده ساختن مسوولیتهای شغلی یا بین شخصی به عنوان نتیجه ای از افسردگی سرزنش می کند) و اگر جنبه هذیانی نداشته باشد برای برآورده ساختن این ملاک کافی به نظر نمی رسد.

 

بسیاری از افراد آسیب در توانایی تفکر و اشکال در تمرکز حواس یا تصمیم گیری را گزارش می دهند. آنان به آسانی دچار حواس پرتی می شوند و یا از مشکلات حافظه شکایت می کنند. آنهایی که از نظر ذهنی خواستار کسب و کار یا تحصیلات هستند اغلب نمی توانند کارکرد مناسب حتی در زمانی که مشکلات تمرکز خفیفی دارند داشته باشند.

 

در کودکان افت ناگهانی در نمرات درسی ممکن است انعکاس تمرکز ضعیف باشد و یا با نشانه های اولیه زوال عقل اشتباه شود. وقتی که دوره افسردگی اساسی به گونه موفقیت آمیزی درمان می شود مشکلات حافظه ای اغلب کاملاً کاهش می یابند. با وجود این در بعضی افراد به ویژه اشخاص سالمند دوره افسردگی اساسی ممکن است تظاهر اولیه زوال عقل برگشت ناپذیر باشد.

 

غالباً افکار مرگ و اندیشه پردازی در مورد خود کشی یا اقدام به خودکشی وجود دارد. دامنه این افکار از این اعتقاد که آنان که مرده اند آسوده ترند تا افکار گذرا اما تکرار شونده در مورد عمل خودکشی و برنامه ریزیهای حساب شده برای چگونگی انجام خودکشی امتداد دارد. فراوانی شدت و درجه مهلک بودن این افکار کاملاً متغیر است. افرادی که احتمال کمتری برای انجام خود کشی دارند ممکن است افکار گذرا (یک تا دو دقیقه و تکرار شونده یک یا دو بار در هر هفته )را گزارش دهند.

 

گر چه این رفتارها از نظر آماری با اقدامات خودکشی همراهند و امکان دارد در شناسایی یک گروه در معرض خطر بالا مفید باشد اما بسیاری از مطالعات نشان داده اند که امکان پیش بینی دقیق مکان یا زمانی که یک فرد خاص مبتلا به افسردگی سعی می کند خودکشی کند وجود ندارد. انگیزه خودکشی ممکن است شامل تمایل به تسلیم شدن در مقابل موانع بر طرف نشدنی و یا اشتیاق شدید برای خاتمه دادن به یک حالت هیجانی به شدت دردناک که توسط شخص ادراک می شود باشد. تشخیص دوره افسردگی در صورتی که علایم واجد ملاک های یک دوره آمیخته باشد داده نمی شود.

 

اگر آسیب شدید باشد شخص ممکن است کار کرد خود را در زمینه های اجتماعی یا شغلی از دست دهد در موارد افراطی شخص ممکن است قادر به انجام حداقل مراقبت از خود (مثلاً تغذیه یا لباس پوشیدن) نباشد و یا حداقل بهداشت شخصی را داشته باشد. اگر علایم افسردگی ظرف دو ماه بعد از فقدان فرد مورد علاقه شروع شوند و بیش از این دو ماه ادامه نیابند. عمومآ به عنوان نتیجه داغدیدگی به حساب می آیند مگر اینکه مشتمل بر اشتغال ذهنی بیمار گونه همراه با احساس بی ارزشی، اندیشه پردازی در مورد خودکشی، علایم روان پریشانه و یا تاخیر روانی حرکتی باشد.

 
علائم و اختلالات همراه

علائم و اختلالات روانی همراه افراد مبتلا به دوره افسردگی غالباً با گریان بودن، تحریک پذیر بودن، حزن،نشخوار ذهنی داشتن، مضطرب بودن، وحشت زدگی و نگرانی شدید در مورد سلامت جسمانی و شکایت از درد (مثلاً: سر درد یا درد مفاصل شکم و یا دیگر اعضای بدن) شناخته می شود در طی دوره افسردگی بعضی افراد حمله های وحشت دارند به صورت الگویی رخ می دهد در کودکان اضطراب جدایی ممکن است روی دهد بعضی افراد داشتن مشکلاتی در روابط صمیمی، رضایت کم از تعاملات اجتماعی یا مشکلاتی در کار کرد جنسی (مثلاً فقدان اوج لذت جنسی در زنان و یا اختلال کارکرد نعوظی در مردان همراه است ) مشکلات زناشویی (مثلاً طلاق)، مسایل شغلی (مثلاً, از دست دادن شغل ) مسایل تحصیلی (مثلاً فرار از مدرسه، شکست در مدرسه ) الکل یا دیگر مواد قابل سوءمصرف و افزایش استفاده از خدمات پزشکی ممکن است و جود داشته باشد.

 

وخیم ترین پیامد دوره افسردگی احساس اقدام یا انجام خودکشی است. خطر خودکشی به ویژه برای افراد دارای علایم افسردگی سابقه اقدام خودکشی به سابقه خانوادگی انجام خودکشی و یا استفاده همزمان از مواد بالاست.

افزایش میزان مرگ زودرس ناشی از حالات طبی عمومی نیز ممکن است وجود داشته باشد دوره های افسردگی غالباً همراه با عوامل استرس زای روانی –اجتماعی (مثلاً: مرگ فرد مورد علاقه، جدایی زناشویی طلاق ) نمایان می شوند. زایمان ممکن است افسردگی را شدید کند که د ر این صورت شاخص شروع افسردگی پس از زایمان نمایان می شود.

درمان افسردگی به روش رژیم غذایی

کره موزی بخورید

اگر با استرس یا افسردگی درگیر هستید و می خواهید دوباره آرامش خاطرتان را به دست بیاورید، می توانید با مصرف بعضی از مواد خوراکی به سلامت روحی واقعی برای مدت طولانی دست پیدا کنید. تحقیقات نشان می دهد، مصرف موز به همراه کره بادام زمینی جانشین مناسبی برای بیسکویت و شیرینی است و به انسان کمک می کند مشکلات روحی را از خود دور کند و عوارض و اثرات منفی آن را به طور چشمگیری کاهش دهد. «کیتی سویفت»، مدیر شرکت «غذا و طب» در مرکز پزشکی «مایند ـ بادی» واشنگتن می گوید: «این که چه غذایی را برای خوردن انتخاب می کنید قطعا در حالت روحی شما تاثیر می گذارد. »

لطفا تخمه بخورید

خانم «گییل پلتز» از شهر گراهام وقتی در دانشگاه مشغول تحصیل بود متوجه شد که راه های طبیعی بسیاری برای غلبه بر استرس و افسردگی وجود دارد. بنابراین درباره این موضوع شروع به تحقیق کرد و به این نتیجه رسید که چقدر انتخاب غذا و مواد خوراکی در حالت روحی انسان تاثیرگذار است. او شروع به خوردن غذاهایی مثل ماهی، دانه آفتابگردان و مواد خوراکی غنی از منیزیم کرد و متوجه شد که حال روحی اش بسیار بهتر است. حال این خانم و گروهی از محققان دانشگاهی توضیح می دهند، مواد غذایی حاوی منیزیم با تولید سروتونین ماده شیمیایی در مغز باعث سلامت روحی و افزایش انرژی در انسان می شود. معمولا مقدار ناکافی از عنصر منیزیم در بدن خانم ها موجب بروز برخی مشکلات می شود. بنابراین شما خانم ها می توانید با مصرف مواد خوراکی حاوی منیزیم نیاز بدن خود را به این ماده تامین کنید. بادام، پسته، آووکادو، اسفناج، تخم کدو و آفتابگردان، سویا، ماهی قزل آلا، صدف خوراکی و حبوباتی مثل گندم، جو، برنج قهوه ای و لوبیا سرشار از منیزیم هستند. خانم «گییل پلتز» می گوید: «باید حواس تان باشد که بعضی از غذاها تاثیر بهتری روی استرس و وضعیت افسردگی شما می گذارد. اگر می خواهید تاثیر چنین غذاهایی را در روحیه تان ببینید باید به طور مرتب از چنین موادغذایی استفاده کنید، همانطور که من از این غذاها به طور منظم استفاده می کردم.»

شیرینی های سالم را بشناسید

بسیاری از خانم ها برای کاهش وزن، با حفظ کربوهیدرات ها این اشتباه را تکرار می کنند. وقتی ناراحت یا مضطرب هستیم بیشتر دوست داریم تا غذاهای حاوی کربوهیدرات (مثل شیرینی ها) را بخوریم. این به این دلیل است که کربوهیدرات، سروتونین تولید می کند و احساس آرامش و راحتی بیشتری در ما به وجود می آورد. مطمئن باشید، قند خون شما با خوردن تکه ای کیک به دلیل عذاب وجدانی که برای خوردن آن پیدا می کنید به سرعت پایین می آید. شما باید هر روز مقداری کربوهیدرات مصرف کنید تا مغزتان انرژی کافی را ذخیره کند اما این بدان معنا نیست که در خوردن شیرینی ها زیاده روی کنید. وقتی می گوییم کربوهیدرات یعنی قندهای ساده در غیراین صورت دچار افت شدید قندخون می شوید. نشاسته، انواع حبوبات، سبزی ها (سیب زمینی شیرین بهترین گزینه است) و لوبیا حاوی کربوهیدرات هستند.

چربی خوردن به نفع شماست

دکتر سویفت می گوید: «باید به این نکته توجه داشت که حذف کامل چربی به عنوان دستور غذایی برای حفظ سلامت تصوری نادرست است. متاسفانه بسیاری از مردم فکر می کنند، حذف کامل چربی در برنامه غذایی شان تغذیه ای سالم خواهند داشت اما اگر این طور فکر می کنید بدانید که در اشتباه هستید. روغن های گیاهی به دلیل حفظ مایع غشای سلولی برای سلامت مغز بسیار مهم و ضروری هستند. مغز انسان بسیار توانمند است و باید از نوع درستی از چربی تغذیه کند. چربی های مفید در خوراکی هایی مانند آووکادو، انواع دانه های گیاهی و روغن زیتون یافت می شود.»

ماهی بخورید تا افسرده نشوید

شاید شنیده باشید که از امگا۳ (اسیدچرب اشباع نشده) برای درمان بسیاری از ناراحتی ها استفاده می کنند. دانشمندان به این نتیجه دست پیدا کردند، افزایش مصرف امگا۳ در برنامه غذایی موجب کاهش افسردگی و فشارهای روحی روانی می شود. تحقیقات نشان می دهد، افرادی که از امگا۳ کمتری استفاده می کنند به خصوص خانم های باردار و شیرده که از این ماده در برنامه غذایی شان استفاده نمی کنند با مشکلات افسردگی شدیدتری روبه رو می شوند. ماهی آزاد، قزل آلا، ماهی ساردین، گردو، گیاه شاهدانه و دانه های گیاهی غذاهای سرشار از امگا۳ هستند.

خوشمزه ترین خوراکی ضداسترس

«آرلین لی» از جمله کسانی بود که با تغییر برنامه غذایی اش و اضافه کردن انواع کربوهیدرات مثل برنج قهوه ای، گندم، نان جو، پاستای گندم و سبزی و انواع حبوبات توانست استرس و فشار روحی خود را از بین ببرد. به علاوه او به جای خوردن ۳ وعده سنگین غذا در طول روز آن را به ۴ یا ۵ وعده سبک تغییر داد و به دنبال آن پس از گذشت حدود ۲ ساعت در هر وعده، میوه یا دسر نیز می خورد. او برای نگه داشتن برنامه غذایی اش مقداری آجیل و دانه های گیاهی را نیز مصرف می کرد. خانم لی می گوید: «من برنامه غذایی ام را تغییر دادم و این موضوع روی حالت روحی و استرسم تاثیر بسیار مثبتی گذاشت و آرامش روحی که از این تغییر به دست آوردم، باعث شد تا انرژی ام به طور قابل توجهی زیاد شود.» «بونی تابدیکس»، سخنگوی اتحادیه بین المللی تغذیه می گوید: «ترکیب کربوهیدرات ها به همراه پروتئین باعث کاهش افسردگی و فشارهای روحی می شود و اثرات منفی آن را از بین می برد. بنابراین برای ذخیره انرژی می توانید بیشتر از این مواد مغذی استفاده کنید. پیشنهاد او برای وعده های غذایی سبک مواد خوراکی مثل پنیر کم چرب، شیرینی های گندمی، نان جو یا ماست هستند.» او در ادامه می گوید: «حتی یک فنجان سرشیر هم ترکیب کربوهیدرات و پروتئین دارد و می تواند وعده غذایی سبکی برای رفع گرسنگی باشد.»

درمان افسردگی به روش گیاهی

1- گیاهانی با خاصیت ضد افسردگی

بعضی گیاهان قابلیت درمان افسردگی و در کنار آن تاثیرات ضد اسپاسم عضلانی، هماهنگ کنندگی و ضد اضطراب را نیز دارند که شناخته شده ترین آن ها گل راعی یا گل چای است. این گیاه مورد مطالعه بسیاری از تحقیقات علمی بوده و با داروهای شیمیایی درمان افسردگی مقایسه شده است. گل چای حاوی مقادیر بالای محرک هاست که عملکرد آن مانع از غلبه سروتونین، دوپامین، نورآدرنالین وGABA (مهم ترین ناقل عصبی بازدارنده سیستم عصبی مرکزی) می شود. همچنین موجب سطح سلامت این ناقل های عصبی نیز خواهد شد. یکی دیگر از تاثیرات این گیاه افزایش مقدار ملاتونین؛ ناقل عصبی خواب است.

عوارض جانبی به ندرت ممکن است دیده شود اما به هر حال امکان آن وجود دارد که مشکلات گوارشی و حساسیت به نور خورشید از آن جمله اند. همچنین به تداخل دارویی نیز دقت داشته باشید و در صورت مصرف داروهای ضدانعقاد خون، بعضی قرص های ضد بارداری، داروهای ضد افسردگی و… حتما باید با پزشک مشورت کرد.

2- زعفران و اثر اعجاب آورش در درمان افسردگی

زعفران یکی از ارزشمند ترین گیاهان در همه جای دنیا شناخته شده است که حاوی کاروتنوئید ها ازجمله پروویتامین A است. زعفران خاصیت ضد افسردگی و همچنین تسکین درد و ضدالتهابی دارد. به علاوه در رفع مشکلات جنسی مربوط به افسردگی نیز تاثیر گذار است. البته نباید در مصرف افراط کرد زیرا مقدار خیلی زیاد خطرناک است. عوارض جانبی آن بسیار به ندرت ممکن است دیده شود و تنها در خانم های باردار به خاطر افزایش انقباضات رحمی بهتراست با احتیاط مصرف شود.

گیاهانی با خاصیت آرام بخشی

ژینسینگ گیاهی آرامش بخش است که برای مشکلات شناختی مرتبط با افسرگی بسیار مفید خواهد بود. روغن بابونه نیز بسیار آرام بخش و ضد استرس است و برای رفع شوک های عصبی تاثیرگذار است. می توان این روغن را روی پوست ماساژ داد و یا با کمی عسل میل کرد. گیاه ولیک یا خفچه در درمان حالات افسردگی مرتبط با یائسگی و مشکلات خواب مؤثر است. گل ساعتی و بادرنجبونه نیز برای اضطراب توصیه می شود. اگر صبح ها خیلی زود از خواب بیدار می شوید از زیرفون کمک بگیرید. این گیاه در مقدار کم نیز مفید بوده و برای هیچ کس حتی خانم های باردار نیز منع مصرف نداشته و به کودکان از سن ۶ سالگی به بعد نیز قابل مصرف است. همچنین برای اختلالات گوارشی مربوط به انجیر نیز مفید است.

3- چند توصیه مهم در مورد درمان افسردگی

روزانه ۵/ ۱ لیتر آب بنوشید. حتما هر قرص گیاهی را با یک لیوان آب میل کنید و بدانید که جوشانده ها ارجحیت دارند.

عناصر کمینه در درمان افسردگی مفید هستند. در درمان این بیماری مواد حاوی مس، طلا و نقره باید صبح ها و ۳ بار در هفته مصرف شوند. لیتیوم و منگنز باید شب ها دریافت شود.

روی در سنتز سروتونین ضروری است و باید شب ها مصرف شود. البته توجه داشته باشید که داروهای ضدافسردگی مقدار روی را کم می کنند.

تغذیه تاثیر قابل توجهی در درمان افسردگی دارد. مقدار اسیدهای چرب غیر اشباع چندتایی را در برنامه غذایی بیشتر کنید. انواع ماهی های چرب و دیگر محصولات دریایی، روغن کلزا و گردو منابع غنی این اسیدهای چرب هستند. مصرف شکلات را نیز به خاطر تاثیران عالی آن از قلم نیاندازید. ویتامین های گروه B وتریپتوفان ها را نیز حتما در برنامه غذایی داشته باشید.

مطالب مرتبط :

یک پاسخ به “افسردگی و راه های درمان آن”

  1. جواد می‌گه:

    با سلام و تشکر از مطلب خوبتون

پاسخ دادن به جواد