آشنایی با چشمه های گازی گنبد لران ( آتش کوه )

چشمه های گازی گنبد لران ، را برای شما عزیزان و کاربران محترم مجله دلگرم قرار داده ایم , با مجله دلگرم همراه باشید.

میدان نفتی ماماتین اولین منطقه خوزستان است که بعلت تراوشات متعدد سطحی مورد توجه کاوشگران اولیه نفت واقع شده است. این میدان در ۱۰ کیلومتری شمال خاوری شهرستان رامهرمز و ۱۰۰کیلومتری شمال خاوری اهواز در بین و در امتداد محوری میدان های نفتی هفتکل و پارسی قرار دارد

(مطیعی، ۱۳۷۴). به دلیل وجود همین چشمه های نفتی، ژرژبرنارد رینولدز (نماینده دارسی و فرمانده عملیات حفاری درایران) پس از ناکامی در غرب ایران (منطقه چیا سرخ) متوجه مناطق جنوب غربی ایران شد و در ماه سپتامبر ۱۹۰۷میلادی دو حلقه چاه در منطقه ماماتین حفر نمود

خروج گاز از درز وشکاف هاى ساختار سطحى میدان نفتى ماماتین در جوار روستاى گنبد لران شهرستان رامهرمز یک اثر ژئوتوریسمى جذاب دیدنى و تماشایى خلق کرده است که دل هر بیننده اى را به وجد مى آورد وچشمانش را خیره مى کند.

در این محل گازهاى هیدروکربورى از پیچ وخم لایه هاى چین خورده زمین گذر مى کنند،خود را به سطح زمین مى رسانند،شعله ور مى شوند،به هرسویى زبانه مى کشند وخرمنى از شعله هاى رنگین آتش داغ فروزان وخروشان را به نمایش در مى آورند .

چشمه هاى گازى گنبد لران این نگین سرخ فام انگشترى سبز دشت ودمن منطقه ماماتین یکى از جاذبه هاى گردشگرى زمین شناسى کم نظیر مناطق نفت خیز جنوب ایران به حساب مى آید.

موقعیت جغرافیایى

چشمه هاى گازى گنبد لران در شرق شهرستان رامهرمز در فاصله تقریبى 6 کیلومترى جنوب شرق ماماتین در کنار جاده آسفالته رامهرمز–روستاى ابوالفارس، به مختصات جغرافیایى E494843 طول شرقى و E311625 عرض شمالى واقع شده است و ارتفاع آن از سطح دریا 441 متر مى باشد.

سابقه تاریخى

آتش هاى جاودان محل نشت گازهاى طبیعى هستند که به طریقى آتش گرفته اند و مدتها سوخته اند و در حال حاضر آثار و بقایاى سوختگى در سنگهاى مجاور محل نشت دیده مى شود. در کیش ایرانیان باستان اینگونه آتش ها مقدس بوده و آنرا به زبان پهلوى اخورایشنیک مى نامیده اند. به زبان زرتشتى زوهیات به معنى آتش جاویدان جهنم خوانده شده است که محل نشت گاز به سطح زمین و به عبارتى قبلا آتش جاودان بوده است.

چشمه های گازی گنبد لران نیز یکى از این آتش هاى جاودان مى باشد که از گذشته دور تاکنون، درحال سوختن می باشد. این اثر دائمى و همیشگى از یک سو به دلیل شعله هاى مشتعل و ازسوى دیگر به دلیل آنکه آثار و شواهد هیدروکربورى در سطح زمین را نشان مى دهد،

یک اثر ژئوتوریسمى ارزشمند و گرانبها در ایالت زمین شناسى و زمین ساختى زاگرس به حساب مى آید که نه تنها براى زمین شناسان بلکه براى همه علاقمندان به طبیعت جذاب و دیدنى مى باشد. در زیر، این جاذبه زمین شناسى که از دیدگاه تازه ژئو توریسمى (گردشگرى زمین شناسى) داراى اهمیت ویژه اى مى باشد، معرفى مى گردد.

ژئوتوریسم

برای ژئو توریسم از دیدگاههای مختلف تعاریف متعددی ارائه شده است که ذکر همه آنها در این مختصر نمی گنجد، بنابراین تنها به یک تعریف بسنده می شود.

براساس تعریف (رحیم پور، ۱۳۸۵) ژئو توریسم، جئو توریسم، توریسم زمین شناسی (Geotourism) یکی از رشته های تخصصی اکوتوریسم است که به معرفی پدیده های زمین شناسی به گردشگران با حفظ هویت مکانی می پردازد.

ژئوتوریسم زیر مجموعه توریسم پایدار بوده و هدف آن حفظ منابع گردشگری در مقاصد است. یعنی هدایت گردشگران به نحوی که محل مورد بازدید برای نسل های آینده هم همانطور باقی مانده و قابل استفاده باشد. 

تاریخچه ژئوتوریسم در جهان

به طور کلی مطالعه در مورد ژئوتوریسم برای نخستین بار در سطح ملی و در مقیاس بزرگ بوسیله اتحادیه صنعت مسافرت و سفر جغرافیای ملی آمریکا صورت گرفته که در آن به پایداری محیط و توسعه همه جانبه پرداخته شده و حتی به مسائل فرهنگی نیز اهمیت داده شده است.

( ناظری، ۱۳۸۵). موضوع گردشگری و حفظ میراث زمین رسما از زمانی مطرح شد که یونسکو با معرفی یک عنوان جدید در علوم زمین تحت عنوان“Geoparks”  از سازمان‎ها و مراکز زمین شناسی کشورهای مختلف دعوت به همکاری در این زمینه نموده است (امری کاظمی، ۱۳۸۰).

 ارزش های گردشگری چشمه های گازی گنبد لران

اثر ژئوتوریسمی چشمه های گازی گنبد لران  به دلیل دارا بودن برخی امتیازات گردشگری از نقش  ویژه ای در صنعت گردشگری زمین شناسی برخوردار می باشد. این امتیازات به شرح زیر می باشند: ۱- در نزدیکی شهر رامهرمز قرار گرفته است.

۲- جاده رامهرمز – روستای ابوالفارس از کنار آن می گذرد.

۳- شعله های آتش، مرتب و دائما در حال جوش و خروش است.

۴- آثار و شواهد آتش های سوخته قدیمی در محل کاملا مشخص می باشد و به راحتی می توان مسیر کلی آتش را در طول تاریخ زمین شناسی بر روی سطح زمین مشخص کرد.

۵- در اطراف این چشمه ها در محدوده بین ماماتین و شاردین انواع تراوشات نفتی در سطح زمین از جمله چشمه های گوگردی، چشمه های گرمابی، گچ ترش فعال

گچ ترش غیر فعال، آسفالت و نفت سنگین وجود دارند که دست به دست هم داده اند و در مجموع یک کارگاه آموزشی و دیدنی کم نظیر زمین شناسی را خلق کرده اند که بازدید آن برای هر زمین شناسی خالی از لطف نخواهد بود.