سیا در ایران و ریشه‌های اختلاف ایران و آمریکا

فرهنگ > کتاب – اسناد کودتای ۲۸ مرداد در کتابی با عنوان «سیا در ایران» از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شد.

به گزارش خبرآنلاین، کتاب «سیا در ایران» با عنوان فرعی «کودتای 1332 و ریشه های اختلاف ایران و آمریکا» ترجمه نعمت‌الله عاملی است که حاوی اسناد کودتای ۲۸ مرداد است که متن اصلی آن توسط دکتر دونالد ویلبر نگارش یافته و با ویرایش کریستوفر پتریک توسط انتشارات «امریکن فری پرس» منتشر شده است.

گزارش اصلی سیا شامل ۱۰ فصل، پنج ضمیمه و یک چکیده است که ویراستار سه ضمیمه کوتاه دیگر با عناوین «برادران رشیدیان، نزاع بر سرِ نفت ایران و مداخله‌ی بریتانیا در ایران» را برای ارائه‌ اطلاعات بیشتر به مخاطبان به متن افزوده است. مطالعه اسناد این کتاب جزئیات تکان‌دهنده‌ای از جنایات سازمان‌های جاسوسی انگلستان و آمریکا در طراحی و اجرای کودتای ننگین ۲۸ مرداد را برملا می‌سازد.

در قسمت هایی از مقدمه این کتاب می خوانیم:

دوره‌ ملی‌شدن صنعت نفت و متعاقب آن کودتای آمریکایی ـ انگلیسی ۲۸ مرداد، یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین دوران تاریخ معاصر ایران به شمار می‌آید. این کودتا نه تنها ثمره‌ سال‌ها تلاش و مجاهدت ملت ایران برای کسب آزادی و استقلال را از بین برد، بلکه چشم‌انداز آینده‌ ایران را نیز تا چند دهه تیره و تار ساخت.

دولت بریتانیا که تا نیمه قرن بیستم حاکمیت تقریباً مطلقی بر منابع نفتی ایران داشت ناگهان با بیداری و فریاد اعتراض ملت ایران مواجه شد که ثمره این بیداری و مجاهدت در تصویب قانون ملی‌شدن صنعت نفت تجلی یافت. این قانون که پایانی بر انحصار نفتی انگلیس در ایران به شمار می‌رفت شوک سنگینی به دولت بریتانیا وارد کرد. آنها حاضر به پذیرش شرایط جدید نبودند و با تأکید بر تداوم اجرای قرارداد ۱۹۳۳، تلاش‌های دیپلماتیک خود را آغاز کردند که البته این تلاش‌ها نیز راه به جایی نبرد.

با شکست تلاش‌های دیپلماتیک، آنها به این نتیجه رسیدند که برای دستیابی مجدد به منابع نفتی ایران راهی جز براندازی دولت مصدق نیست. از سوی دیگر، آمریکا نیز که از انحصار نفتی انگلیس در ایران ناخرسند بود، به بهانه‌ خطرِ به قدرت رسیدن کمونیست‌ها و سقوط ایران در پرده‌ آهنین، اما اساساً به طمعِ به دست آوردن سهمی از نفت ایران با دولت بریتانیا همراه شد و هر دو به این نتیجه رسیدند که بقاء دولت وقت ایران به مصلحت نیست و باید برای این منظور دست به اقدامی مشترک و قاطع بزنند.

نتیجه‌ مذاکرات نمایندگان سرویس‌های جاسوسی آمریکا و انگلیس، طراحی عملیاتی به نام عملیات آژاکس بود که طی آن سیا و سرویس اطلاعات مخفی انگلیس با همکاری عواملِ داخلیِ خود در ایران توانستند دولت قانونی مصدق را ساقط کرده و سرلشگر زاهدی را که عامل بیگانه بود به قدرت برسانند.

«سیا در ایران» در ۲۱۲ صفحه و با قیمت ۵ هزار و ۵۰۰ تومان روانه بازار نشر شده است.
6060