صفر تا صد زیبایی

» تغییرات پوست و موها از نوجوانی به بعد «

یادتان هست برای جلد کردن کتاب ها و دفترهای کودکی مان چقدر تلاش می کردیم تا بهترین ها را انتخاب کنیم؟ پوست ما نیز مانند جلد بدنمان است. بستگی به خودمان دارد که چقدر در زیبایی و سلامت این جلد تلاش کنیم. پوست در هر سنی برحسب شرایط درونی بدن ویژگی های خاصی دارد. در نتیجه به مراقبت های خاص خود نیاز دارد. مهم تر از همه اینکه لازم است از بعضی اشتباه های روزمره دور باشیم تا سلامت پوست به خطر نیفتد. دکتر داریوش دائر، متخصص پوست و مو در دانشنامه پزشکی درباره ویژگی های پوست در هر دوره از زندگی، مراقبت های لازم و اشتباه های رایجی که سلامت پوست را به خطر می اندازند توضیح می دهد.

» از 12 تا 20 سالگی «

تغییر و تحولات دوره نوجوانی روی پوست بی تاثیر نیست. در واقع بلوغ باعث تغییرات هورمونی وسیعی می شود که رد پای خود را روی پوست نیز بر جای می گذارد.

⬛ آکنه و جوش‌های سرسیاه

بین ۴۰۰ تا ۹۰۰ غده سباسه روی پیشانی، بینی و چانه وجود دارند که هر یک سبوم (چربی طبیعی پوست) ترشح می کنند. سبوم ترشح شده روی پوست پخش شده و آن را از آسیب های خارجی در امان نگه می دارد. اگر از دیدن جوش های خود در آینه حرص می خورید بدانید که در سن و سال شما ترشح این چربی به دلیل تغییرات هورمونی و تاثیر هورمون ها افزایش پیدا می کند و سر و کله آکنه و جوش های سرسیاه نیز پیدا می شود. خودتان را نبازید؛ این مشکل فقط خاص شما نیست زیرا ۲۰ تا ۳۰ درصد نوجوانان ۱۰ تا ۱۲ و ۷۵ تا ۹۰ درصد نوجوانان ۱۶ تا ۱۹ ساله درگیر مشکل جوش هستند.

البته در بعضی از گزارش ها این آمار حتی تا ۱۰۰ درصد نیز ذکر شده است. افزایش سبوم باعث باز شدن کانال دفع غده سباسه می شود. به موازات این مساله، روزنه کانال نیز بسته شده و مانع از تخلیه طبیعی سبوم می شود. به این ترتیب میکروکیست ها یا کومدون ها به وجود می آیند که دستکاری کردن آنها مشکل زا بوده و حتی ممکن است به ایجاد اسکار یا جوشگاه دائمی نیز منجر شود. جوش های بزرگ، قرمز و چرکی ناشی از تکثیر یک باکتری به نام پروپیونی باکتریوم در کانال پیلوسباسه هستند.

آکنه هایی که خیلی زود (در دخترهای از ۹ تا ۱۰ سال) خود را نشان می دهند باید جدی گرفته شوند. این آکنه ها در نتیجه تغییرات هورمونی طبیعی نوجوانی به وجود آمده و درمان آنها نیاز به زمان دارد. دوره قبل از عادت ماهانه در دخترها، استرس، استفاده افراطی از انواع کرم ها و لوسیون ها و دخانیات از جمله عوامل افزایش دهنده آکنه و جوش هستند.

⬛ موهای چرب و شوره

بلوغ یعنی نخستین گام ها به سوی پختگی و تکامل اما با فرا رسیدن این پدیده طبیعی و پر از طوفان، موها نیز مانند پوست به سرعت چرب می شود. در نتیجه سر و کله شوره سر و خارش پوست سر نیز پیدا می شود. برای بهبود این وضعیت کافی است یک شامپوی ضدشوره تهیه کنید و در کنار شامپوی روزانه خود استفاده کنید.

فراموش نکنید شست وشوی بیش از حد موها روش مناسبی برای کاهش چربی آن نیست. برای موهای چرب شست وشوی روزانه و برای موهای معمولی شست وشوی یک روز در میان و برای موهای خشک شست وشوی هر دو روز یک بار کافی است.

⬛ ترک های پوست

یکی دیگر از بلاهایی که در این دوره بر سر پوست می آید و ناشی از تغییرات هورمونی و افزایش وزن است، ترک خوردن و پیدایش گسیختگی های نواری قرمز رنگ روی پوست است که در اصطلاح طبی به آنها استریا گفته می شود و نمونه بارز آنها ترک هایی است که بعد از زایمان روی شکم خانم ها ایجاد می شود. معمولا دخترها بیشتر از پسرها درگیر این مشکل می شوند. این ترک ها در ابتدا مدت زمانی را قرمز می مانند سپس به مرور سفید می شوند و روی پوست جا خوش می کنند. بهترین کار این است تا زمانی که این خطوط هنوز قرمز هستند به طور روزانه از کرم حاوی ویتامین A یا کرم های ضدترک مخصوص که توسط پزشک متخصص تجویز می شوند استفاده کنید.

⏪ . . . . . مراقبت ها

1. » رعایت بهداشت

شما باید از محصولات متناسب با تغییرات هورمونی استفاده کنید. ژل های شست وشوی صورت برایتان مناسب تر است. پسرهای نوجوان برای اصلاح ریش تازه رشد کرده بهتر است از موس های مخصوص اصلاح که حاوی ترکیبات ضدعفونی کننده، ضدباکتری و روی است استفاده کنند که برای تنظیم ترشح سبوم مناسب است. لازم است که صورت تان را تمیز نگه دارید و با ملایمت با آن رفتار کنید، به خصوص اگر تحت درمان هستید زیرا داروهای موضعی ضدجوش باعث خشکی و تحریک پذیری

پوست می شوند. بهترین کار مراجعه به متخصص و استفاده از محصولات آرایشی بهداشتی مناسب نوع و وضعیت پوست تان است.

2. » پوست خود را مرطوب کنید و ضدآفتاب بزنید

معمولا نوجوان ها از ترس زیاد شدن جوش ها هیچ نوع کرمی به پوست خود نمی زنند. درست است که پوست تان به اندازه کافی چرب شده اما با این حال همیشه به یک مرطوب کننده مناسب نیاز دارید. کرم های مرطوب کننده و مات کننده حالت براق خط میانی صورت را کاهش می دهند. از محصولات غیرکومدون زا یا بدون خطر ایجاد آکنه که باعث آکنه و جوش سرسیاه نمی شوند استفاده کنید.

کرم‌های لایه بردار با پایه AHA در بازار وجود دارند که به تدریج باعث رفع جوش های سرسیاه و کومدون ها می شوند. شما می توانید هر هفته یک بار از ماسک خاک رس استفاده کنید تا چربی مازاد پوست را بگیرد. هیچ وقت کرم ضدآفتاب را فراموش نکنید. با وجود اینکه در ۷۰ درصد موارد آفتاب باعث بهبود آکنه می شود اما این تاثیر موقتی است و اشعه های ماورای خورشید آسیب زیادی به پوست وارد می کنند. پس از ضدآفتاب های فاقد چربی استفاده کنید.

» از 20 تا 30 سالگی «

⏪ . . . . . مراقبت ها

در ۲۰ سالگی معمولا پوست در بهترین دوره خود قرار دارد. فیبروبلاست ها به اندازه کافی کلاژن و الاستین تولید می کنند و سلول ها به طور مرتب احیا می شوند اما از ۲۵ سالگی سلول ها ناسازگاری را شروع می کنند که تا آخر عمر نیز این روند ادامه پیدا می‌کند.

به طور متوسط حدود ۱۰ سال زمان لازم است که یک چروک در صورت شکل بگیرد اما در این سن نرمی و درخشندگی پوست معمولا در اوج خود قرار دارد٬ البته در ۲۰ سالگی، به خصوص در اوایل آن در بعضی افراد آکنه ها همچنان وجود دارند که تغییرات هورمونی مهم ترین عامل آن هستند. اگر بعد از ۲۱ سالگی آکنه شدید دارید حتما به متخصص پوست مراجعه کنید.

1. » مرطوب کننده باید مهم ترین کرم کیف آرایش تان باشد

در ۲۰ سالگی تمرکز اصلی باید روی مرطوب کردن پوست و پیشگیری از چین و چروک های آتی باشد. صبح و شب با دقت پوست خود را تمیز کنید و از مرطوب کننده مناسب نوع پوست تان دو بار در روز استفاده کنید. پوست های خشک و دهیدراته زودتر پیر می شوند؛ حتی اگر پوست تان چرب و آکنه دار است نیز باید از مرطوب کننده مناسب استفاده کنید. قبل از خواب حتما آرایش تان را پاک کنید. پوست شما در اوج جوانی و طراوت قرار دارد پس نیازی به کرم شب ندارید.

2. » ضدآفتاب همیشه و همه جا

هر فصلی از سال کرم ضدآفتاب با SPF (اس.پی.اف) ۳۰ یا بالاتر بزنید زیرا اشعه های ماورای بنفش آفتاب به شادابی پوست رحم نمی کنند. نوع پوست در انتخاب ضدآفتاب مهم است. اگر پوست چربی دارید نیازی نیست که در تابستان زیر کرم ضدآفتاب مرطوب کننده بزنید. اگر پوست تان خیلی خشک است بهتر است در تمام فصول اول یک لایه مرطوب کننده مناسب بزنید سپس از کرم ضدآقتاب استفاده کنید.

3. » اگر هنوز جوش می زنید

اگر جوش دارید محصولاتی انتخاب کنید که روی آن نوشته شده «فاقد چربی و بدون خطر ایجاد آکنه» این واژه یعنی اینکه کرم منافذ پوست را مسدود نمی کند و باعث بروز جوش های سرسیاه و سرسفید نیز نمی شود.

4. » اسید سالیسیلیک

اسید سالیسیلیک که اسیدی از خانواده بتاهیدروکسید (BHA) است جزو ترکیبات موثر برای درمان جوش ها محسوب می شود. این ترکیب در محصولات ضدآکنه و به صورت صابون صورت، کرم مرطوب کننده و کرم های موضعی وجود دارد که با لایه برداری از پوست، باعث پیشگیری از بسته شدن منافذ آن می شود.

کرم های حاوی رتینوئید (از مشتقات ویتامین A) که توسط پزشک متخصص تجویز می شود نیز برای مقابله با آکنه موثر است زیرا باعث لایه برداری خفیف و شادابی پوست می شود. رتینوئیدها ممکن است باعث خشکی و تحریک پوست های روشن شوند. این ترکیبات برای پوست های چرب مفیدترند.

» از 30 تا 40 سالگی «

بعد از ۳۰ سالگی تولید سلول های جدید، تولید کلاژن و ترشح سبوم کندتر می شود. باید منتظر اولین نشانه های پیری پوست یعنی چین و چروک دور چشم، روی پیشانی، دور لب ها و لک های قهوه ای ناشی از آسیب های نورخورشید و… باشید.

علائم پیری پوست بعد از ۳۰ سالگی با توجه به بهداشت زندگی، ژنتیک و میزان قرار گرفتن در معرض نورخورشید متفاوت است. البته منظور این نیست که پیر شده اید و باید کارهای عجیبی برای مراقبت از پوست انجام دهید. این روند از ۲۵ سالگی آغاز شده اما علائم آن بعد از ۳۰ سالگی خود را نشان می دهد.

این دوره بهترین زمان ممکن برای پیشگیری از پیری پوست است.

⏪ . . . . . مراقبت ها

1. » ضدآفتاب و مرطوب کننده همچنان در اولویت

برای خیلی ها در شروع ۳۰ سالگی استفاده از کرم مرطوب کننده به تنهایی کافی است و نیازی به انواع و اقسام کرم های ضدچروک و تقویت کننده و… نیست اما به‌تدریج٬ به خصوص بعد از ۳۵ سالگی بهتر است از کرم های ضدچروک مناسب سن خود استفاده کنید. کرم ضدآفتاب جزو ضروریات این دوره است. از کرم های مرطوب کننده حاوی آنتی اکسیدان ها (چای سبز سبز، هسته انگور، ویتامین C، نیاسین و اسید فرولیک) استفاده کنید زیرا بهترین سلاح برای مقابله با اثرات رادیکال های آزاد است. رادیکال های آزاد مولکول هایی هستند که توسط اشعه های ماورای بنفش تولید می شوند و به کلاژن پوست آسیب می زنند. در نتیجه استفاده از کرم های ضدآفتاب حاوی آنتی اکسیدان ها برای پیشگیری از آسیب های جدی نورآفتاب و بروز چین و چروک ها موثرند. حتما کرم مرطوب کننده و ضدآفتاب خود را برای گردن تان نیز استفاده کنید.

2. » تمرکزتان دور چشم هایتان باشد

بعد از ۳۰ سالگی اولین چین و چروک ها دور چشم ها ظاهر می شوند زیرا پوست نازک تری دارد و مدام در حال حرکت است. کرم دور چشم مناسبی انتخاب کنید و هر روز دو بار به این ناحیه مرطوب کننده بزنید. انتخاب کرم ضدچروک مناسب برای پیشگیری از پیدایش و عمیق شدن چین و چروک روی پوست لازم است. از محصولاتی استفاده کنید که پایه میوه داشته باشد.

میوه‌ها منبع آنتی اکسیدان ها و ویتامین C هستند که باعث تقویت پوست می شوند.

3. » لایه برداری پوست

لایه برداری ملایم، یک تا دو بار در هفته باعث تحریک سلول سازی پوست می شود. پزشک متخصص برای جبران آسیب های وارده از نورخورشید، لک های تیره روی پوست و چین و چروک آن معمولا رتینوئیدهایی را پیشنهاد می دهد که حاوی ریتیون و آلفاهیدروکسی اسید (AHA) مانند اسید گلیکولیک است که باعث احیای سلول های پوست و صافی آن می‌شود.

رتینوئیدها و AHA پوست را نسبت به نورخورشید آسیب پذیر می کنند، به همین دلیل استفاده از ضدآفتاب ضروری است. برای بهره گیری از هر نوع لایه برداری فیزیکی و شیمیایی حتما با متخصص پوست مشورت کنید.

» از 40 تا 50 سالگی «

حتما درباره بحران‌های میانسالگی شنیده‌اید٬ ۴۰ سالگی اوج تغییرات هر انسانی است. بعد از ۴۰ سالگی پوست نازک تر و میزان کلاژن، الاستین و رطوبت آن کمتر می شود، در نتیجه پوست خشک تر شده و قوام و نرمی آن کاهش پیدا می کند. در بسیاری از افراد چین و چروک عمیق تر می شود، شفافیت پوست کاهش پیدا کرده و آسیب های نورآفتاب و مصرف دخانیات بیشتر خود را نشان می دهند. در این دوره لک های قهوه ای، قرمزی پوست، کوپروزها (رگ های ریز قرمز زیر پوست) و چین و چروک گردن نیز خودنمایی می کنند. علائم خستگی و گودی و پف چشم ها به سختی رفع و رجوع می شوند و علائم استرس، تغذیه نادرست و عوامل آسیب رسان خارجی به وضوح به چشم می خورند.

⏪ . . . . . مراقبت ها

1. » ضدآفتاب و مرطوب کننده های سرشار از آنتی اکسیدان

استفاده از ضدآفتاب و مرطوب کننده های سرشار از آنتی اکسیدان ها از آسیب های جدید و کدر شدن بیشتر پوست پیشگیری می کند. برای مقابله با کدر شدن رنگ پوست از سرم های حاوی ویتامین C استفاده کنید. سالیسیلیک اسید و گلیکولیک اسید به واسطه خاصیت لایه برداری باعث درخشندگی رنگ پوست می شوند. رتینوئیک اسید نیز همین خاصیت را دارد زیرا باعث افزایش طول عمر کلاژن می شود. کرم های مرطوب کننده مناسب سن شما باید به اصطلاح «ریچ» یا قوی باشند زیرا باعث افزایش قوام، سفتی و طراوت پوست شده و حجم آن را افزایش می دهد. ترکیبات دیگری مانند هیالورونیک اسید و سرامیدها به ترشح سبوم سرعت بخشیده و باعث بهبودی خشکی پوست می شوند. اسید هیالورونیک یک آبرسان فوق العاده است. سرامیدها حاوی اسیدهای چرب هستند که باعث حفظ رطوبت پوست می شوند. این دو ترکیب در کرم ها، سرم های پوست یا به صورت ماسک وجود دارند. بدون شک پزشک متخصص بهتر می تواند در انتخاب کرم مناسب به شما کمک کند.

2. » کرم‌های حاوی AHA یا اسید میوه

زمان آن رسیده تا به طور جدی با چین و چروک مقابله کنید. در واقع باید از محصولات قوی تر برای مقابله با رادیکال های آزاد استفاده کنید و به فکر تغذیه و افزایش قدرت دفاعی پوست باشید. کرم های ضدچروک با پایه اسید میوه (AHA) و حاوی ویتامین A و ایزوفلاون ها کمک بیشتری به شما می کنند. بهتر است به متخصص پوست مراجعه کنید تا کرم مناسب را تجویز کند. این کرم ها را صبح و شب روی پوست تمیز و خشک بزنید و از سمت گردن به پیشانی و از داخل صورت به سمت بیرون ماساژ ملایم دهید تا جذب شوند. حواستان باشد که کرم تان حاوی مرطوب کننده نیز باشد. در این سن استفاده از کرم شب نیز برای احیای سلول های پوست موثر است. توجه داشته باشید اثرگذاری کرم زمانی است که صبح و شب صورت تان را با محصولات شست وشو دهنده مناسب نوع پوست تان تمیز کنید.

3. » حواستان به دور چشم هایتان باشد

دور چشم از همان ابتدای تولد جزو نواحی حساس پوست است. به دلیل زدن ۱۰ هزار بار پلک در طول روز کاملا طبیعی است که در این سن و سال چین و چروک بیشتری دور چشم ها جا خوش کنند. در نتیجه باید صبح و شب دور چشم ها را کاملا کرم بزنید. این کرم ها باید حاوی مرطوب کننده، ضدچروک و رفع کننده گودی و کبودی زیر چشم ها باشند. هفته ای یک بار نیز کرم دورچشم را به صورت لایه ضخیم مانند ماسک دور چشم ها بزنید و ۱۰ دقیقه صبر کنید.

4. » تغذیه مهم است

در مساله مراقبت از پوست تنها نباید به مراقبت های خارجی اکتفا کرد، بلکه باید پوست را از دورن نیز تغذیه کنید. علاوه بر مصرف میوه و سبزیجات می توانید از مکمل های غذایی مانند امگاسه و ویتامین E و… استفاده کنید. حواستان باشد که هرگونه مکملی را زیرنظر پزشک مصرف کنید.

» بالای 50 سال «

در این سن پوست نازک تر می شود و احیای سلولی کاهش پیدا می کند. به موازات این مساله ضخامت لایه شاخی پوست بیشتر و پوست خشن تر و خشک‌تر می‌شود٬ در هر ۱۰ سال شش درصد از ضخامت «درم» کاهش پیدا می کند. با افزایش سن تولید کلاژن کمتر می شود و پوست نرمی و خاصیت ارتجاعی خود را از دست می دهد. علاوه بر این تعداد سلول های ملانوسیت که مسوول تولید رنگدانه های پوست هستند کمتر می شود. در واقع کاهش این سلول‌ها در هر ۱۰ سال٬ ۱۰ درصد تخمین زده شده است. در نتیجه با بالارفتن سن در بعضی افراد لک های قهوه ای بزرگ و پررنگ یا مناطق بی رنگ یا لک های سفید روی پاها دیده می شود. در خانم ها به دلیل تغییرات هورمونی ناشی از یائسگی میزان ترشح استروژن کاهش پیدا می کند که این مساله باعث کاهش ترشح کلاژن و رطوبت پوست می شود. چین و چروک عمیق تر و پایدارتر می شود و در بعضی افراد به دلیل عوامل ژنتیکی یا قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نورآفتاب، سرما، مصرف دخانیات و… پوست قرمز و ملتهب می شود.

⏪ . . . . . مراقبت ها

1. » مرطوب کننده و ضدچروک قوی تر

به دلیل تغییرات به وجود آمده، روند احیای سلولی به ۵۰ درصد کاهش پیدا می کند، در نتیجه لایه خارجی پوست نرمی و لطافت خود را از دست می دهد و خشک می شود. ضرورت استفاده از کرم های روز، شب و دور چشم بیشتر می شود. کم آبی بدن نیز روی وضعیت پوست تاثیر می گذارد؛ بنابراین باید علاوه بر استفاده از مرطوب کننده های قوی تر، مصرف آب و مایعات مفید را افزایش دهید.

بعد از ۵۰ سالگی، به خصوص بعد از یائسگی قوام پوست کاهش پیدا کرده و چین و چروک ها عمیق تر می شوند. استفاده از محصولات محکم کننده پوست، کرم های ضدچروک برای تمام صورت، به خصوص دور چشم ها و لب ها ضروری است. باید به طور مرتب از کرم ضدآفتاب استفاده کنید. کرم های حاوی فرمول های سویا با بپتیدها و آنتی اکسیدان ها برای حفظ هرچه بیشتر کلاژن لازمند.

2. » آیا نیازی به درمان های جایگزین هورمونی دارید؟

توقف ترشح استروژن باعث خشکی، نازکی و کاهش خاصیت ارتجاعی پوست می شود. استفاده از داروهای هومونی جایگزین (THS) باعث ضخیم تر شدن «درم» شده و کاهش کلاژن و الاستین را جبران کرده و باعث درخشش بیشتر پوست می‌شود٬ البته THS تاثیری روی چین و چروک ها ندارد.

3. » لیزر و بوتاکس و روش های جوانسازی

روش های پزشکی مانند روش های غیرتهاجمی مانند تزریق بوتاکس، ژل های پرکننده و چربی و روش هایی مانند میکرودرما بریژن، میکرونیدلینگ یا استفاده از دستگاه رادیوفرکانسی یا RF در کنار به کار بردن روش های تهاجمی مانند لیزر اربیوم، لیزرCO2 و دیگر لیزرهای تخصصی ممکن است پوست تان را صاف تر و عیب و ایراد آن را رفع کنند. البته تمام این روش ها را باید با نظر و تایید پزشک متخصص و صاحب تجربه به کار برد. یک یا مجموعه ای از چند روش ممکن است برای درمان مشکلات ناشی از افزایش سن و چین خوردگی پوست کاربرد داشته باشد.

4. » رژیم غذایی سالم در پیش بگیرید

نتایج بررسی ها نشان می دهند که کاهش کالری های دریافتی،ب ه خصوص دریافت پروتئین ها در سنین بالا ممکن است روند پیری پوست را به تاخیر بیندازد، بنابراین بهتر است کمتر و سالم تر غذا بخورید. تغذیه متعادل و متنوع و سرشار از آنتی اکسیدان های طبیعی مانند میوه ها، سبزیجات، روغن زیتون و ماهی با رادیکال های آسیب رسان پوست مقابله می کنند.

5. » مصرف مکمل کمک کننده است

رادیکال های آزاد مولکول هایی هستند که به بافت های بدن آسیب رسانده و به غشاهای سلولی حمله می کنند. این مولکول های آسیب رسان کلاژن و هیالورونیک اسید موجود در درم را نیز به خطرانداخته و به DNA آسیب می زنند. آسیب های خارجی مانند نورخورشید یا آلاینده ها باعث افزایش تولید رادیکال های آزاد می شوند. وقتی بدن پیر و سیستم ایمنی آن ضعیف تر می شود مصرف مکمل های غذایی ممکن است کمک کننده باشند.

ویتامین‌های آنتی اکسیدانی (C، A، E)، روی، مس، منگنز، سلنیوم، اسیدهای چرب امگا۳ و امگا۶ ٬ فلاونوئیدها و ایزوفلاون های سویا که عملکردی شبیه به استروژن دارند جزو مکمل های مفید برای افراد بالای ۵۰ سال هستند.

اشتباه های پوست خراب کن

❌ استفاده از لوازم مراقبتی و آرایشی- بهداشتی نامناسب با نوع آن، به خصوص صابون های قوی و آسیب رسان، آرایش زیاد، عدم پاک کردن آرایش قبل از خواب و استفاده از لوازم آرایشی نامناسب آسیب های جدی به پوست می زند.

❌ افرادی که به موقع و با مشاهده مشکل حادی به متخصص پوست مراجعه نمی کنند، ناخودآگاه پوست خود را در معرض آسیب های فراوانی قرار می دهند. عدم مراجعه به متخصص پوست برای مقابله با آکنه یا درمان بیماری های به ظاهر ساده مانند تاول یا برآمدگی های پوستی، خوددرمانی و استفاده از داروهایی که برای فرد دیگری تجویز شده اند و وسواس بیش از حد در مراقبت از پوست نیز جزو اشتباه هایی است که بیشتر افراد در طول زندگی خود مرتکب می شوند.

❌ یکی دیگر از اشتباه های رایجی که به خصوص در نوجوانان رایج است، دستکاری صورت و آکنه هاست. فشردن جوش ها برای تخلیه آنها یا استفاده از سوزن های غیراستریل به زیبایی و سلامت پوست رحم نمی کند.

❌ عدم خواب کافی، تغذیه نامناسب، ننوشیدن آب کافی (روزانه شش تا هشت لیوان)، مصرف دخانیات و الکل هم می تواند سلامت پوست را به خطر بیندازد.

❌ اگر همیشه در حال حرف زدن با تلفن همراه هستید، بدانید که در بعضی افراد مستعد و دارای پوست های حساس استفاده مکرر و طولانی مدت از این وسیله ممکن است در تشدید ضایعات آکنه ای موثر باشد. اگرچه در این باره اختلاف نظرهایی وجود دارد اما از آنجا که گوشی های همراه آلوده به انواع میکروب ها هستند، ممکن است مشکل زا شود.