حاملگی بیش از حد رسیده!!

حاملگی با سن جنین ۴۲ هفته و یا بیشتر را پست ترم (بیش از حد رسیده) می گویند. در حقیقت سن طبیعی بارداری در محدودۀ ۴۲-۳۷ می باشد. ولی واقعیت این است که از ۴۰ هفته به بعد، حاملگی باید تحت مراقبت دقیق قرار گیرد و این بخاطر این است که تاریخ زایمان ۴۰ هفته حساب شده و همچنین اکثر زنان باردار تا این تاریخ بطور خود بخود دچار دردهای زایمانی خواهند شد. شیوع بارداری بیش از حد رسیده ۳ الی ۱۲ در صد می باشد.

علت: علت واقعی آن ناشناخته می باشد. ولی فاکتورهای زیر را مؤثر می دانند:

– داشتن سابقۀ پست ترم در حاملگی قبلی

– مشخص نبودن تاریخ آخرین عادت ماهیانه: زمانیکه عادت ماهیانه نامرتب باشد و یا قبل از بارداری قرص ضد باردای مصرف می شده، این اتفاق می افتد. در اینحالت حاملگی پست ترم نمی باشد بلکه اشتباه در حساب کردن تاریخ زایمان است. در اینگونه موارد داشتن سونوگرافی در ابتدای بارداری (زیر ۸ هفته) کمک زیادی می کند.

– شیوع بیشتر آن در حاملگی اول

– در جنسیت پسر بیشتر است.

– اخیرا فاکتور ژنتیک را مؤثر می دانند.

همانطوریکه اطلاع دارید جفت، مسئول تغذیعۀ جنین می باشد. وقتی سن بارداری طولانی می شود، جفت شروع به پیر شدن می نماید، درنتیجه جنین تغذیه خوبی نداشته و اکسیژن کافی دریافت نمی نماید. این شرایط باعث می شود که جنین مدفوع دفع نماید. از طرفی دفع مدفوع در حالت نرمال، بعد از تولد اتفاق می افتد. بنابراین دفع مدفوع  قبل از تولد در داخل مایع آمنیوتیک غیر طبیعی است.

بدنبال این مسئله جنین در حین تنفس مایع آمنیوتیک آلوده به مدفوع راوارد ریه ها کرده و دچار سندروم آسپیراسیون مکونیوم می گردد. و زمانیکه متولد می شود گرفتار مشکلات تنفسی خواهد بود.

علائم

در بچه های مختلف متفاوت است. شایعترین علائم آن:

پوست خشک- ناخن های بلند- کامل شدن چین های کف دست و پا- چربی زیر پوستی کم- موی سر زیاد- تغییر رنگ پوست به زرد یا قهوه ای .

در شماری از نوزادهای بیش از حد رسیده علائم مختصری وجود دارد. همچنین بسیاری از این نوزادها در سلامتی کامل متولد می شوند. تعداد کمی از آنها دچار مرگ داخل رحم و یا مرگ در دوران نوزادی می شوند. این ریسک با اضافه شدن هر هفته زیادتر می شود . مثلآ در ۴۳ هفته این در صد به ۱۰/۱۰۰۰ نوزاد می رسد.

 عوارض

حاملگی تا ۴۲ هفته طبیعی تلقی می شود، ولی از ۴۰ هفته به بعد پزشک مراقبت دقیقی از جنین نموده و علائم نارسائی جفت را بررسی می نماید.

بطور طبیعی در آخر حاملگی به تدریج کلسیم در جدار عروق رسوب کرده و پروتیئن ها سطح جفت را فرا می گیرد. در نتیجه جریان خون جفت کاهش می یابد. و بدنبال آن نارسائی جفت اتفاق می افتد. در اینحالت جنین در خطر قرار می گیرد. بنابراین به محض تشخیص حاملگی پست ترم باید به حاملگی خاتمه داد.

در مجموع دو عار ضۀ کاهش مایع آمنیوتیک وایجاد سندروم آسپیراسیون مکونیوم بسیار خطرناک می باشند.

عوارضی که برای مادر وجود دارد شامل زایمان یک جنین درشت است. جنین بعلت زیاد ماندن در داخل رحم معمولآ درشت تر از نرمال می شود. به همین علت ریت سزارین در اینها دو برابر است. چنانچه زایمان طبیعی انجام شود استفاده از ابزارهایی همچون واکوئوم برای خروج جنین بیشتر است. گیر کردن شانه ها بعد از خروج سر جنین ، از مواردی است که طفل را در معرض عوارض جبران ناپذیر قرار می دهد.

بدلایل ذکر شده حاملگی های پست ترم باید تحت نظارت دقیق پزشک باشد. این دقت نظر می تواند سلامتی جنین را تضمین نماید.

بررسی سلامت جنین در حاملگی پست ترم

۱-حرکت کردن جنین در شکم مادر: این بهترین نشانۀ سلامتی جنین می باشد.مادر باید چارتی از حرکات فرزندش تهیه نماید. در مورد تعداد حرکات اختلاف نظر وجود دارد. یکی از نظرات، کمتر از ۱۰ حرکت در دو ساعت را علامت خوبی نمی داند. حرکات کم جنین بیشتر نشانۀ عدم کفایت جفت و کاهش مایع آمنیوتیک می باشد.

۲-سونوگرافی: این تکنیک می تواند میزان مایع اطراف جنین را بررسی نماید. در صورت کاهش مایع احتمال نارسایی جفت وجود دارد و باید به حاملگی خاتمه داد.

تعجب آور است که نارسا شدن یک جفت بطور جدی، در حوالی هفتۀ ۴۸ اتفاق می افتد، ولی علتی که ختم حاملگی در ۴۲ هفته توصیه می شود این است که ریسک های زیادی برای مادر و جنین وجود دارد که جبران ناپذیر می باشد.

یکی از موارد استفادۀ سونوگرافی  انجام آن در ابتدای حاملگی است برای جلوگیری از اشتباه در تاریخ زایمان.

۳-تست بیوفیزیکال پروفایل: در آن ریت قلب جنین، قدرت و توان عضلانی جنین، حرکات و تنفس جنین و میزان مایع آمنیوتیک سنجیده می شود.

بررسی میزان خون ورودی به جفت و خروجی از آن توسط سونوگرافی داپلر قابل بررسی است.

درمان

در ۲ هفته باید زایمان انجام شود. جهت تحریک زایمان روش های مختلف، مدرن و آسانی وجود دارد.

البته می توان صبر کرد تا دردهای زایمانی شروع شود، ولی ریسکش بالا است و باید مرتبآ تست های سلامت جنین انجام داد.

گزارشات غیرمطمئنی وجود دارد که نشان می دهد که مادران با سن حاملگی ۱۰ ماهه و خانم های بارداری که به سن ۴۳-۴۴ رسیده اند دیده شده است.

نهایتآ داشتن مراقبت های بارداری مرتب و وجود پزشک مسئول و دقیق می تواند از عوارض تآسف بار حاملگی پست ترم جلوگیری نماید.